Jak zapobiec osypywaniu nasion rzepaku?

01.07.2024

Istotnym problemem w uprawie rzepaku jest nierównomierne dojrzewanie oraz pękanie łuszczyn. Nierównomierne dojrzewanie nasion rzepaku rodzi niebezpieczeństwo zbioru zbyt wilgotnego plonu. Z kolei opóźnienie zbiorów powoduje straty (sięgające nawet 25%) wynikające z osypywania się dojrzałych nasion. Przy obecnych cenach ziarna rzepaku, straty mogą stać się dla producentów wyjątkowo bolesne ekonomicznie. Jak im zapobiec?

Powody osypywania nasion rzepaku

Łuszczyny zawiązane w różnych częściach plantacji na ogół różnią się stopniem dojrzałości. Podobne zjawisko możemy zaobserwować, porównując nawet łuszczyny wytworzone przez jedną roślinę. Zjawisko to spowodowane jest absorpcją wilgoci z deszczu i rosy. Następnie ponownym wysychaniu na słońcu i wietrze. Wielokrotnie powtarzający się proces kurczenia i rozszerzania się łuszczyn powoduje ich przedwczesne pękanie i osypywanie nasion. Zjawisko to jest potęgowane obecnością szkodników. Dotyczy to głównie szkodników łuszczynowych oraz patogenów grzybowych w uprawie. Straty te mogą stanowić nawet ok. 10% potencjalnego plonu. Jednak podczas skrajnie niekorzystnych warunków atmosferycznych straty mogą być jeszcze większe. Dotyczy to silnego wiatru, burz, ulewnych deszczów.

Jak zredukować straty związane z pękaniem łuszczyn rzepaku?

Sposobem zredukowania strat wynikających z osypywania się nasion jest zastosowanie preparatów sklejających i powlekających łuszczyny. Preparaty te możemy również zastosować w celu uniknięcia przeprowadzenia zabiegu desykacji. Sama desykacja powoduje jednak jedynie obniżenie wilgotności nasion. Dodatkowo tylko w bardzo niewielkim stopniu ogranicza zjawisko samego osypywania. Dopiero zastosowanie sklejacza takiego jak Flexi, ewentualnie desykanta (np. glifosatu) z Flexi może spowodować ograniczenie osypywania się nasion (patrz tabela z wynikami poniżej).

Ocena efektywności środków ochrony roślin w rzepaku ozimym. IUNG Wrocław, 2008 r.
Miejscowość: Laskowice. Data opryskiwania (T): 18.06.2008 (T-7), 24.06.2008 (T-8).
Data zbioru: 15.07.2008

NIR 0,050,686

Flexi zawiera kopolimer butadienowo-styrenowy, który po zastosowaniu tworzy cienką powłokę. Dzięki niemu łuszczyny są mniej podatne na pękanie i osypywanie nasion. Po jego zastosowaniu procesy życiowe w roślinach rzepaku zachodzą w sposób niezakłócony. Kluczem jest tutaj kopolimerowa powłoka przepuszczalna dla powietrza i pary wodnej. Nie przepuszcza ona jednak wody w postaci ciekłej (opady, rosa). Sprzyja to szybszemu dosychaniu nasion.

Jak wykazały badania, po zastosowaniu Flexi w dawce 1 l/ha można uzyskać aż pół tony rzepaku więcej w stosunku do kontroli. Ponadto zastosowanie preparatu znacznie ogranicza występowanie samosiewów rzepaku w uprawach następczych.

Preparat Flexi należy stosować około 3-4 tygodnie przed zbiorem rzepaku. Gdy łuszczyny zaczynają żółknąć, ale jeszcze są elastyczne i pozwalają się zginać bez pękania (BBCH 81−83). Zalecana dawka wynosi 0,5–1,0 l/ha, przy czym ilość wody: 250−400 l/ha. Dawkę preparatu i ilość użytej wody należy dostosować do wielkości roślin i zagęszczenia łanu.

Jak obniżyć wilgotność nasion przed zbiorem?

Oprócz osypywania nasion, ważnym aspektem jest też obniżenie ich wilgotności przed zbiorem. Specjaliści firmy Sumi Agro Poland polecają w tym celu stosowanie produktu Trustee Hi-Activ SL. Biorąc pod uwagę fakt, że rzepak dojrzewa nierównomiernie, przed dokonaniem desykacji warto pobrać próbki łuszczyn z różnych miejsc pola, aby określić stan dojrzałości nasion. Zabieg należy przeprowadzić, kiedy ponad 70% łuszczyn ma kolor żółtoseledynowy. Gdy wilgotność nasion, mierzona wilgotnościomierzem, wynosi poniżej 30%, to jest na 14 dni przed przewidywanym zbiorem. Do zabiegu warto wybrać środek o sprawdzonej skuteczności działania. Takim na pewno jest Trustee Hi-Activ SL. Preparat ten ma wysoką zawartość substancji czynnej i zawiera w swoim składzie nowoczesny surfaktant. Produkt zawiera glifosat (490 g/l). Jednak w przeciwieństwie do innych środków opartych na tej substancji czynnej, formulacja Trustee Hi-Activ SL nie zawiera szkodliwych nośników ETA. Tym samym jest bezpieczna dla środowiska i użytkownika. Zalecana dawka dla jednorazowego zastosowania wynosi 2,2 l/ha w 100−150 l wody lub 2,9 l/ha w 200−300 l wody.

Zyskaj dodatkowe działanie preparatu

Podczas stosowania środka Trustee Hi-Activ SL w celu desykacji nasion, dodatkowo zwalczane są chwasty. W tym uciążliwy na wielu plantacjach perz. W momencie wykonywania zabiegu, chwasty powinny być zielone i znajdować się w fazie intensywnego rozwoju. Herbicyd ma działanie systemiczne. Pobierany jest przez zielone części roślin. Przemieszczając się w roślinie, dociera do jej części podziemnych, powodując ich zamieranie. Pierwsze objawy działania środka widoczne są po 7−10 dniach od jego zastosowania. Całkowite zamieranie chwastów ma miejsce po około 3 tygodniach od wykonania zabiegu. Warto zaznaczyć, że wysoka temperatura i wilgotność powietrza oraz silne nasłonecznienie przyspieszają działanie herbicydu. Istotny jest fakt, że na polu, na którym zastosowano Trustee Hi-Activ SL można następczo uprawiać wszystkie rośliny.