Najlepszy na przędziorka w uprawach szklarniowych

01.07.2024

dr inż. Maria Rogowska, Państwowa Uczelnia im. Stefana Batorego w Skierniewicach

Przędziorek chmielowiec (Tetranychusurticae) należy do rzędu roztocze (Acari) i rodziny przędziorkowate (Tetranychidae).

Rośliny żywicielskie, na których żeruje szkodnik

Przędziorek chmielowiec jest polifagiem – atakuje wiele roślin uprawnych i dziko rosnących. Z warzyw uprawianych pod osłonami uszkadza ogórki, cukinię, oberżynę, pomidora i paprykę.

Morfologia przędziorków

Samica przędziorka chmielowca jest owalna długości 0,4–0,6 mm. Samiec jest rombowaty i nieco mniejszy – 0,26–0,4 mm. Początkowo są prawie bezbarwne, przezroczyste z prześwitująca zieloną treścią pokarmową. Po bokach ciała widoczne są dwie charakterystyczne dla tego gatunku ciemne plamy.

Biologia szkodników

Zimują zapłodnione, karminowe samice, pojedynczo lub w grupach, pod korą drzew, wśród opadłych liści itp. W szklarniach kryją się na konstrukcjach, pod resztkami roślin, narzędziami, doniczkami i skrzynkami. Gdy pojawiają się pod osłonami, przechodzą na rośliny i zaczynają żerować oraz składać jaja. Po kilku dniach wylęgają się larwy, które są podobne do osobników dorosłych, ale mniejsze i bezbarwne. Ich rozwój trwa 2–6 dni.

Następnym stadium rozwojowym są nimfy, które po 1–3-dniowym żerowaniu nieruchomieją i przeobrażają się w deutonimfy. Te formy żerują 1–4 dni i nieruchomieją. Zostają w tym stanie 1–4 dni, po czym przeobrażają się w osobniki dorosłe. Następnie po 1–3 dniach osiągają dojrzałość płciową i po kopulacji samica składa jaja. Jedna samica żyje 3–5 tygodni, składając w tym czasie około 500 jaj. Jaja są okrągłe, błyszczące koloru żółtego.

Długość rozwoju pokolenia (od jaja do osobnika dorosłego) zależy od temperatury i wilgotności powietrza oraz gatunku rośliny żywicielskiej. Może trwać 10–60 dni. Każde nowe pokolenie jest kilkadziesiąt razy większe od pierwszego.

Szkodliwość przędziorków

Przędziorki żerują na spodzie liści. Nakłuwają komórki i wysysają ich zawartość. Najszybciej zasiedlają górną część rośliny. Objawem żerowania są jasne plamki na górnej stronie blaszki liściowej, które z czasem łączą się i zajmują całą powierzchnię liścia. Liście bieleją i zasychają. Na dolnej stronie liści przędziorki przędą delikatną pajęczynę. Przy licznym występowaniu przędziorków wierzchołki roślin mogą być mocno oprzędzione.

Niezwalczanie szkodnika prowadzi do osłabienia wzrostu roślin, spadku plonowania oraz pogorszenia jakości owoców – mogą być zniekształcone i widoczne są na nich żółte plamki.

Lustracja upraw pod kątem szkodników

W uprawach pod osłonami pierwszych przędziorków należy szukać przy rurach grzejnych, przy wejściach do obiektu oraz w południowych, dobrze nasłonecznionych częściach szklarni. Stąd przechodzą na pozostałe rośliny.

Obserwacje należy rozpocząć po posadzeniu rozsady na miejsce stałe. Polegają one na szczegółowej lustracji losowo wybranych roślin. Przędziorków należy szukać na dolnej stronie liści i ustalić miejsca występowania i liczbę przędziorków.

Ochrona upraw przed przędziorkami

1. Podstawą prawidłowej ochrony jest rozsada wolna od przędziorków.
2. Na małych powierzchniach należy usuwać opadłe liście.
3. Niszczyć chwasty w czasie uprawy i po zbiorze, zwłaszcza po bokach szklarni lub tunelu – mogą być roślinami żywicielskimi dla przędziorków.
4. Prace w szklarni zorganizować w taki sposób, by nie przenosić przędziorków (człowiek, narzędzia, doniczki, skrzynki, palety itd. – nie przechodzić i nie przenosić sprzętów ze szklarni, w której występują przędziorki do szklarni „czystej”, pracownik powinien zmienić wierzchnią odzież).
5. Usuwać miejsca, które mogą stanowić kryjówkę szkodników.
6. Prowadzić regularnie lustrację roślin.
7. Progiem zagrożenia jest 5 przędziorków (osobniki dorosłe, larwy i nimfy) na 1 liściu.
8. Zabieg można ograniczyć do miejsc występowania.
9. Zabieg trzeba powtórzyć po 5-6 dniach.
10. Przędziorki zwalcza się akarycydami. Na rynku pojawił się nowy akarycyd KANEMITE 150 SC. Substancja czynna acekwinocyl należy do grupy pochodnych naftochinonów. Środek ten wykazuje długie działanie, do kilku tygodni po zabiegu. Jest niezawodny w zwalczaniu wszystkich stadiów rozwojowych przędziorków. Maksymalna/zalecana dawka dla jednorazowego zastosowania to 1,2 l/ha. Dopuszczony jest do ochrony pomidora, ogórka, cukinii i oberżyny uprawianych pod osłonami. Karencja (okres od ostatniego zastosowania środka do dnia zbioru rośliny uprawnej) dla pomidora, ogórka, cukinii i oberżyny wynosi 3 dni. Środek jest bezpieczny dla użytkownika. Charakteryzuje się również bardzo niską toksycznością dla owadów zapylających i pożytecznych, w związku z czym nadaje się w szczególności do upraw szklarniowych oraz jest polecany w integrowanej produkcji pod osłonami.
11. Jeśli będzie konieczność, powtórnego wykonania zabiegu należy zastosować akarycyd zawierający substancję czynną o odmiennym mechanizmie działania tj. z innej grupy chemicznej lub przynajmniej zawierający inną substancję czynną.
12. Lepszą skuteczność daje stosowanie środka razem z dodatkiem zwilżacza.